زخم پای دیابتییکی از جدی ترین و شایع‌ترین عوارض بیماری دیابت است که در صورت نادیده گرفتن می‌تواند منجر به عفونت‌های شدید، بستری در بیمارستان و حتی قطع عضو شود. این زخم‌ها معمولاً به‌دلیل آسیب به اعصاب محیطی (نوروپاتی) و کاهش گردش خون در اندام‌های تحتانی ایجاد می‌شوند. آگاهی از علل، علائم و روش‌های پیشگیری و درمان زخم پای دیابتی نقش مهمی‌در کاهش عوارض و بهبود کیفیت زندگی بیماران دارد.
علت بروز زخم پای دیابتی
در بیماران دیابتی، سطح بالای قند خون باعث آسیب به عروق خونی و اعصاب می‌شود. این آسیب‌ها منجر به کاهش حس پاها و جریان خون ناکافی می‌شود. به همین دلیل، یک زخم کوچک یا خراش ساده در پای فرد دیابتی ممکن است بدون اینکه متوجه شود، عفونت کرده و به مرور عمیق‌تر شود. همچنین، تغییر شکل پاها و فشار نامتعادل به برخی نواحی، سبب افزایش احتمال ایجاد زخم‌های مزمن می‌شود. برای جلوگیری از این مورد در صورت مشاهده هر گونه زخم مشکوک به کلینیک زخم کرجمراجعه نمایید.
علائم اولیه زخم پای دیابتی
علائم زخم پای دیابتیبسته به شدت آسیب و میزان درگیری بافتی متفاوت است، اما معمولاً شامل قرمزی، تورم، ترشح چرک، بوی نامطبوع یا تغییر رنگ پوست در ناحیه پا می‌شود. در بسیاری از موارد، بیماران دیابتی به دلیل نوروپاتی اصلاً دردی احساس نمی‌کنند، به همین دلیل بررسی منظم پاها بسیار حیاتی است.
عوامل خطر تشدیدکننده زخم پای دیابتی
برخی عوامل باعث می‌شوند که احتمال ایجاد یا بدتر شدن زخم‌ها بیشتر شود. از جمله این عوامل می‌توان به کنترل نامناسب قند خون، استفاده از کفش‌های نامناسب، سابقه زخم قبلی، مصرف دخانیات و ابتلا به بیماری‌های قلبی یا کلیوی اشاره کرد.
اقدامات پیشگیرانه برای زخم پای دیابتی
پیشگیری مؤثرترین روش مقابله با زخم پای دیابتیاست. بررسی روزانه پاها، شست‌وشو و خشک‌کردن دقیق، استفاده از کفش مناسب، کوتاه‌کردن صحیح ناخن‌ها، و پرهیز از راه رفتن با پای برهنه از جمله اقداماتی است که می‌تواند از ایجاد زخم جلوگیری کند. همچنین کنترل قند خون و فشار خون نقش حیاتی در پیشگیری دارد.
درمان زخم پای دیابتی
درمان باید زیر نظر پزشک متخصص و تیم درمانی انجام شود. تمیز کردن زخم، استفاده از پانسمان‌های مناسب، مصرف آنتی‌بیوتیک در صورت نیاز، کاهش فشار از روی زخم با کفش‌های طبی یا وسایل کمکی و در برخی موارد جراحی برای حذف بافت مرده از مراحل درمان هستند. درمان‌های مکمل مثل لیزرتراپی یا پی‌آرپی نیز ممکن است بسته به شرایط تجویز شوند.
نقش تغذیه و سبک زندگی در بهبود زخم
تغذیه سالم و سرشار از مواد مغذی مانند پروتئین، ویتامین C، روی و آب کافی می‌تواند روند بهبودی را تسریع کند. ترک سیگار، فعالیت بدنی منظم و کنترل استرس نیز در کنار مراقبت مناسب از پا نقش مهمی‌در درمان موفق زخم‌ها دارد.
نتیجه‌گیری
زخم پای دیابتیتنها یک مشکل ساده نیست، بلکه نشانه‌ای جدی از درگیری بدن با عوارض دیابت است. با مراقبت روزانه، بررسی مداوم پاها، مراجعه منظم به پزشک و اصلاح سبک زندگی می‌توان از بروز زخم‌ها جلوگیری کرد یا روند درمان را تسهیل نمود. حفظ سلامت پاها، حفظ کیفیت زندگی است.
